Indirecte Handel
Resultaat
Ik kies voor een Handelsagent
Een handelsagent is een zelfstandige tussenpersoon die in naam en voor rekening van de vertegenwoordigde firma werkt. De handelsagent koopt dus zelf de goederen niet aan en verkoopt ze ook niet door.
- Een handelsagent heeft als opdracht de identificatie, prospectie, het bezoeken en het onderhandelen met klanten in een bepaald rayon. Doorgaans heeft de handelsagent geen ‘vertegenwoordigingsbevoegdheid’. Hij mag de genoteerde bestellingen dus niet aanvaarden of confirmeren omdat (1) hij het betalingsrisico en omdat (2) deze bevoegdheid aanleiding kan geven tot het ontstaan van een ‘vaste vestiging’. Een handelsagent oefent deze opdracht op duurzame wijze uit, dus niet occasioneel. De handelsagent geeft dus bestellingen door aan de leverancier die beslist of hij het order al dan niet aanvaardt.
- De vertegenwoordigde firma factureert en levert rechtstreeks aan de klant. De koopovereenkomst komt dus rechtstreeks tussen de vertegenwoordigde firma en de klant tot stand.
- De agent werkt in principe op commissie. De diensten die hij presteert zijn dus belastbare handelingen en als zodanig onderworpen aan BTW. In plaats van de factuur voor zijn commissies zelf uit te reiken, is het echter dikwijls de vertegenwoordigde firma die een commissienota opstelt en de BTW daarop voldoet via de regeling medecontractant (verlegging van heffing).
- De handelsagent neemt normaal gezien niet deel aan de logistieke organisatie. Het vervoer, de facturatie en de betaling worden rechtstreeks tussen de vertegenwoordigde firma en de aangebrachte klant geregeld.
- In de meeste landen wordt de rechtspositie van de agent, zijn ‘statuut’, op dwingende wijze geregeld. Contractueel kan een agent dus niet van iedere bescherming beroofd worden maar door een goed contract op te stellen kan de vertegenwoordigde firma bepaalde aspecten van die wettelijke bescherming wel bijsturen (zie trefwoord « meer details »).
Meer details
De handelsagentuur is aan geen enkele bijzondere formaliteit onderworpen. Ook zonder geschreven overeenkomst kan een agent dus zijn wettelijke bescherming inroepen. Bepaalde afspraken, en meer in het bijzonder die welke bepaalde aspecten van die wettelijke bescherming beperken, kunnen echter alleen schriftelijk worden aangegaan. Uiteindelijk heb je een geschreven overeenkomst nodig om de precieze inhoud van de gemaakte afspraken te kunnen bewijzen.
Het statuut van de handelsagent is in alle Europese lidstaten, ook de nieuwe, wettelijk geregeld op basis van een Europese richtlijn. Deze richtlijn verbiedt elke contractuele beperking van de wettelijke rechten van de agent op commissie, opzegging (volgens anciënniteit) en klantenvergoeding (in de meeste lidstaten maximaal 1 jaar commissie, berekend over het gemiddelde van de laatste 5 jaar).
Vraag bij de redactie van het agentuurcontract deskundig advies over het toepasselijke recht. Agentuurovereenkomsten vallen meestal buiten de toepassing van het mededingingsrecht.
Checklist voor een agentuurovereenkomst
Model contracten:
Ik kies voor een Commissionair
De commissionair is eveneens een zelfstandig tussenpersoon die voor rekening (en dus voor risico) van de vertegenwoordigde firma optreedt, maar in tegenstelling tot de handelsagent handelt hij in eigen naam. De contracten/facturen lopen dus via de commissionair. Een commissionair wordt dikwijls ingeschakeld om een transactie die rechtstreeks tussen de opdrachtgever en de klant werd afgesloten, administratief te kunnen uitvoeren. Hij combineert bepaalde aspecten van de handelsagentuur met bepaalde aspecten van de wederverkoop.
- De commissionair heeft – al geeft de koper zich daar niet altijd rekenschap van – geen verplichtingen onder de koopovereenkomst.
- De commissionair wordt, dikwijls op een case-by-case basis, belast met een aantal administratieve aspecten van de transactie (invoerformaliteiten, BTW, enz.). De exporteur factureert de goederen/diensten aan de commissionair (1ste factuur) en die factureert door aan de ‘echte’ klant (2de factuur). In deze tweede factuur wordt een commissie verwerkt waarvan het bedrag tussen de opdrachtgever en de tussenpersoon was overeengekomen. Deze laatste neemt namelijk geen autonoom commercieel risico. Het is vaak om administratieve redenen dat de commissionair zich in de relatie tussen de verkoper en de koper plaatst.
- De commissionair verzorgt de invoerformaliteiten en de BTW-verplichtingen.
- Het betalingsrisico en de debiteurenadministratie wordt door de opdrachtgever gedragen.
Ik kies voor een Distributeur – Concessie van alleenverkoop
Een distributeur (ook importeur, concessionnair of wederverkoper genoemd) is een zelfstandig tussenpersoon die in eigen naam en voor eigen rekening optreedt. De distributeur koopt de goederen/diensten van de fabrikant (de leverancier) om ze vervolgens onder zijn eigen voorwaarden op de markt door te verkopen.
- De fabrikant sluit een distributieovereenkomst met de wederverkoper en belast deze laatste de promotie en verkoop van zijn producten/diensten in een bepaald gebied (rayon). Dikwijls gaat het om gestandaardiseerde goederen die onder het merk van de leverancier moeten worden verdeeld. In ruil garandeert de fabrikant (leverancier) zijn distributeur zekerheid van bevoorrading, preferentiële prijzen (een korting) en, in de meeste gevallen, een zeker niveau van exclusiviteit.
- De klanten plaatsen hun bestelling bij de distributeur.
- De leverancier sluit een koopovereenkomst met de distributeur (1ste factuur).
- De distributeur verkoopt de goederen/diensten door aan zijn eigen klanten (2de factuur) met een winstmarge omdat hij het commercieel risico (betalingsrisico) in deze transactie draagt. Hij wordt dus niet vergoed door een commissie die hij met zijn leverancier is overeengekomen.
- De levering, het betalingsrisico en de administratieve formaliteiten (facturatie, invoerformaliteiten, …) worden op de distributeur geconcentreerd en niet verdeeld over de verschillende eindklanten.
- De meeste landen kennen geen bijzondere wettelijke regeling van deze overeenkomst. Het gaat dus in de meeste rechtsstelsels om een ‘onbenoemde’ overeenkomst waardoor de partijen hun onderlinge rechten en verplichtingen vrij kunnen organiseren. De partijen hebben er alle belang bij om dit ‘juridisch vacuüm’ contractueel in te vullen.
Meer details
België is één van de weinige landen in de wereld met bijzondere wettelijke voorschriften aangaande de concessie van alleenverkoop … en dan eigen alleen over de beëindiging van die overeenkomst. Over de rechten en verplichtingen tijdens de overeenkomst bewaart de Belgische wetgeving het stilzwijgen. Die Belgische wettelijke bescherming geldt volgens het Hof van Cassatie echter niet wanneer de concessie uitsluitend betrekking heeft op buitenlandse markten. Door hun alleenverkoopovereenkomsten met buitenlandse distributeurs contractueel aan Belgisch recht te onderwerpen, wordt de uitgebreide bescherming tegen opzegging die het Belgische recht in principe aan de concessiehouder verleent dus niet automatisch van toepassing.
Ook de landen van het Midden- Oosten en enkele Centraal-Amerikaanse landen hebben de alleenverkoop wettelijk geregeld. In de meeste andere landen kunnen de partijen de inhoud van het contract en zijn beëindiging vrij bepalen. Wel moet u de concurrentieregels in acht nemen. Die verbieden bijvoorbeeld vaste minimumprijzen voor de wederverkoop, absolute gebiedsafbakening, …
Distributieovereenkomsten worden doorgaans op geografische basis georganiseerd. Dikwijls krijgt de distributeur het alleenverkooprecht voor een bepaald gebied (territorium of type van klanten binnen dat gebied). Wanneer de verdeler op het internet gaat dreigt heel die geografische organisatie als een kaartenhuis in elkaar te storten. Voorzie daarom in de overeenkomst een regeling om de aanwezigheid op het internet van de verdeler te verzoenen met de wijze waarop de distributiestructuur geografisch georganiseerd is.
Sommige overeenkomsten voorzien dat de distributeur voor bepaalde (bv. zeer grote) transacties –accessoir – als handelsagent kan optreden.
Checklist voor een distributieovereenkomst